Çocuk Oyunu Deyip Geçmeyin!

Ekrana yansıyan renk cümbüşüne aldanmayın: İsmi “oyun” olsa da bu bilgisayar, konsol ve cep telefonu oyunlarının hepsi “çocuk oyunudur” demek değil. Çocuklarınızın eğlenceli vakit geçirmek için oynadığı dijital oyunların bir kısmı, onlara uygun olmadığı için gelişimlerini olumsuz yönde etkileyebiliyor. Örneğin ilk bakışta bir araba yarışı oyununda pistte mi yarışılıyor yoksa polisten kaçan bir suçlu mu canlandırılıyor anlamak hiç de kolay değil. Şiddet, uyuşturucuya özendirme veya cinsel içerikler bazı oyunların içine ustalıkla gizleniyor. Bu nedenle çocuğunuzun oynayacağı oyunları seçerken ya da oynadıkları oyunları denetlerken çok dikkat etmeniz gerekiyor.

Oyun Derecelendirme Sistemleri Size Yol Gösterici Olabilir

Avrupa dağıtımlı oyunlarda Pan European Game Information (PEGI) değerlendirme sistemi kullanılıyor. Çocukların uzak tutulması gereken oyunları tespit etmekle görevli uzmanlar; oyunların şiddet unsuru, müstehcen sahneler, uyuşturucu kullanımına ya da çeşitli suçlara teşvik ya da kumar gibi öğeler içerip içermediğini tespit ediyor. Bu gibi olumsuz içeriklere sahip oyunlar, doğru bir yaş ibaresiyle etiketleniyor. Oyunların kutusunda PEGI 3, PEGI 7, PEGI 16 veya PEGI 18 gibi semboller ile ilgili oyun için en düşük yaş sınırı belirtiliyor. Eğer oyunları online oyun mağazasından satın alıyorsanız, bu bilgileri oyunu satın aldığınız sayfada detaylı olarak görebiliyorsunuz. Bir oyunun PEGI 18 ibaresini taşıması çocuğunuza uygun olmadığını anlamanızın en basit ve etkili yolu. Çünkü PEGI 18 + “Nedeni belirtilmeyen ve/veya savunmasız karakterlere yönelik şiddet ve cinsel şiddet dahil olmak üzere grafik şiddete izin verilir. Grafik cinsel içerik, ayrımcılık içeren eylemler ve/veya yasa dışı uyuşturucu kullanımını yüceltme de barındırabilir” demektir.

Çocuklar İçin Zararlı Oyunlar

Bugüne kadar uzmanlarca “18+ için derecelendirilen” oyunlardan çocuklar için en sakıncalı olanlarını aşağıda görebilirsiniz.

Mortal Kombat

Kan revan içinde dövüşen yaratıklar, kopan uzuvlar, uçan kafalar, kırılan kemikler ve daha nice şiddet unsuru Mortal Kombat’ta var. Oyun o kadar zararlı ki, 1990’lı yıllarda ilk kez bir içerik derecelendirme sistemi kurulmasına neden oldu. Yani Mortal Kombat olmasa ABD’deki oyun sınıflandırma sistemi ESRB ve ardından Avrupa’da PEGI olmayacaktı. Mortal Kombat serisi bugün ondan fazla oyun içeriyor ve her biri çocuklar için son derece zararlı görsel şiddet unsurları barındırıyor.

DOOM

Her çocuk uzaya gitmeyi hayal eder. Ancak DOOM adlı oyunda birinci kişi perspektifinden tanık olunan vahşet ve şiddet, onların bu hayallerini önemli ölçüde zedeleyebilir. Uzayda, birbirinden korkutucu görüntüye sahip canavarlar karşısında verilen yaşam mücadelesini anlatan bu oyun da görsel şiddet unsurları açısından Mortal Kombat’tan aşağı kalır değil. FPS (First Person Shooter) olarak bilinen bu oyun türünde olayları birinci kişinin bakış açısıyla görmek, çocukların kendilerini oyuna çok daha fazla kaptırmasına neden oluyor. Bu yüzden çocuklara bu türde oyunlar almadan önce içeriğine çok dikkat dikkat etmek gerekiyor.

Grand Theft Auto

Grand Theft Auto serisinin çıkış noktası araba hırsızlığı. Uyuşturucu kullanımı, şiddet ve suçu oyun mekaniklerinin parçası haline getirdi. Serinin son oyunu Grand Theft Auto V (GTA5) de içerdiği yoğun vahşet, sebepsiz yere cinayet işleme imkânı tanıması, küfürlü konuşmalar ve savunmasız kişilere uygulanan şiddet yüzünden PEGI 18 etiketi taşıyor. Seri çok oynanması benzer türde pek çok oyunun piyasaya çıkmasına neden oldu. Araç hırsızlığıyla başlayıp, anlamsız seri cinayetlere ve mafya hesaplaşmalarına kadar uzanan bu tür oyunların birkaçı şöyle: Mafia III, Saints Row, PayDay 2, Hotline Miami.

South Park The Stick of Truth

Yoğun şiddet ve küfürlü konuşmalar içeren South Park oyunlarındaki temalar çoğu zaman kutsal değerleri ayaklar altına alan bir kültürü de temsil ediyor. Oyun derecelendirme otoritesi; rahatsız edici görsel unsurlar, cinsel organların açıkça gösterilmesi ve uç seviyede şiddet nedeniyle bu oyuna ve aynı serideki diğer yapımlara PEGI 18 etiketini uygun görüyor.

Mavi Balina (Blue Whale)

Mavi Balina, akıllı telefonlar üzerinden verilen komutların uygulanması üzerine kurulu sosyal bir oyun. Kimliği gizli bir kişi tarafından cep telefonlarına gönderilen şiddet dolu görevlerden ibaret olan bu oyunda her gün yeni bir görev geliyor. WhatsApp üzerinden bireylerin kişisel bilgilerini toplayan yönetici, özellikle çocuk ve gençleri hedef alıyor. Oyundan ayrılmamaları için kişisel bilgilerin ifşasıyla tehditte bulunan yönetici, 50 günün sonunda oyuncuları intihar etmeye zorluyor. Akıllı telefonlardaki mesajlaşmalar şeklinde devam ettiği için tespiti zor olan bu tehlikeli oyuna karşı ailelerin son derece dikkatli olmaları gerekiyor.

Dark Elf

İsmi fantastik bir büyücüyü çağrıştırsa da Dark Elf görsel açıdan son derece müstehcen sahneler içeren bir macera oyunu. İçinde barındırdığı karakterlerin cinsel içerikli diyalog ve görüntüleri, bu oyunun PEGI 18 etiketi almasına neden oluyor. Üstelik, online oyun mağazası Steam’de son dönemde buna benzer pek çok oyun satışa sunuluyor. Dark Elf ile birlikte cinsellik unsuru açısından dikkat edilmesi gereken diğer bazı oyunlar: Catherine, Material Girl, Sakura Dungeon, House Party ve HuniePop olarak sıralanabilir.

Metin2

Birbirini tanımayan binlerce oyuncuyu aynı ortamda buluşturan MMORPG türündeki devasa online oyunlar, kendi içinde oluşturduğu ekonomik düzen nedeniyle çocukların daha fazlasını kazanmayı takıntı haline getirmelerine neden olabiliyor. Dahası, bu gibi oyunlarda klan adıyla kurulan ve oyuncuları sosyal etkileşime teşvik eden gruplarda, çocuklar hiç tanımadıkları insanlarla sohbet ediyor. Bu kişiler arasında çocukların güvenini kazanmak için akranları gibi davranan yetişkinler ve kötü niyetli kişiler olma riskinin göz ardı edilmemesi gerekiyor.

Oyunları Mutlaka Araştırın.

Her geçen gün onlarca yeni oyunun piyasaya sürüldüğü eğlence dünyasında; çocuklar için zararlı içerik barındıran tüm oyunları listelemek mümkün değil. Bu nedenle PEGI ve ESRB gibi derecelendirme sistemlerine itimat etmek gerekiyor. İnternet üzerinden pek çok kişiyi birbiriyle buluşturan çok oyunculu oyunların ise, içerikten bağımsız olarak riskleri bulunuyor. Çocuklarla sosyal etkileşim kuran ve onlarla her gün saatlerce sohbet eden kişilerin kim olduklarını bu oyunlar üzerinden tespit etmek mümkün değil. Bu kişiler gerçekte kötü niyetli birer yetişkin olabilir. Oyun oynarken yapılan sohbet sırasında elde edecekleri bilgiler ise gerçek hayatta çocukların dünyasına dâhil olmalarına zemin hazırlayabilir. Tüm uyarılar, uyaranlar çocuklar için oyunun cazibesi yanında etkisiz kalabiliyor. Unutmayın, çocuğunuzu ebeveyn olarak en iyi siz zararlı içerik ve oyunlardan koruyabilirsiniz. Oyun seçiminizde yaşına uygun, reklam içermeyen, kişisel bilgilere erişim izni istemeyen yararlı ve eğlenceli oyunları oynatabilirsiniz. Oyun açıklamalarını ve istenen izinleri mutlaka dikkatlice okumanızı önemle rica ederiz.