Çocukla Neleri Nasıl Konuşmalı?

Erken yaşlar itibarıyla gelen sorulara cevap verme şekliniz, samimiyetiniz, dürüstlüğünüz, sınırlarınız aslında gelecek yıllardaki ilişkinize temel oluşturmakta. Anne ve babaların neredeyse okul öncesi dönemde çocukları ile kurdukları ilişkinin yansımaları çocuklar genç olmaya başladıklarında daha net göze çarpmakta.

Kimi zaman ergenlik döneminde çocuklarının artık kendileri ile bir şey paylaşmadığını, merak ettikleri şeyleri kendilerine sormak yerine başka yetişkinler ile sohbet ettiklerinden yakınmakta ebeveynler. Elbette ergenlik döneminde çocukların anne babalarından eskisine kıyasla uzaklaşmaları, akranları veya kendilerinden yaşça büyük başka yetişkinler ile konuşmaya başlamaları ve onlara olan hayranlıklarını dile getirmeleri gelişimsel bir süreç, burada hiç bir sıkıntı yok. Ancak burada olması gereken çocukların anne babaları ile kendi tercihleri doğrultusunda o yaş aralığında belli konuları konuşmamayı tercih etmeleri, anne babaları ile konuşmak, dertleşmek ya da onlara soru sormaktan çekinmeleri değil..

Çocuklarınızla erken yaşlar itibarıyla sohbet etmeniz, gününüzün nasıl geçtiğini anlamanız, aranızda bir sorun yaşandı ise ve hata yaptığınızı düşünüyorsanız herkes sakinleştikten sonra bunu dile getirmeniz ve elbette tüm sıcak ve samimi ortamın evinizin-ailenizin kural ve sınırlarını muhafaza ederek ilerliyor olmasını sağlamınız çocukların kendilerini güvende hissetmelerine ve sizinle -şu an olmasa bile- bir sıkıntısı olduğunda paylaşabileceğine dair algı oluşmasını sağlar.

Peki çocukların anne babaları ile konuşmasını sağlamak neden önemli?

Çocuklar büyüdükçe, riskli alanlarda artabiliyor. Gençler hataya düşebiliyor. En azından kendileri düşmemiş olsa bile düşenlere şahit oluyor ve merak edebiliyor. Tüm bu riskli alanlar için kilit nokta ise aileler. Çocukların yaşadığı sıkıntıları sezebilen ve sorun yaşadıklarında orada olduklarını çocuklarına yansıtabilen ailelerin çocukları zararın çok daha başından dönebiliyor...

Önemli olanın, anne babanın çocukların hangi yaş aralığında neyi merak ettiğini bilmeleri. Ancak, çocuk soru sormadan sohbet başlatılmama ve çocuk sorduğunda da yaşına uygun sadelikte, doğru ama basit bilgiler verilmelidir. Yani çocuk belli bir yaşta ‘ölüm’ hakkında soru sorar bilgisine sahip olan anne baba daha çocuktan herhangi bir soru gelmeden, çocuğu karşılarına alıp; ‘ölüm nedir?’, ‘sonrasında neler olur’ ve bunun gibi ayrıntılı paylaşımlarda bulunmamalıdır. Çünkü çocuklar susamak gibi, ihtiyaçları olduğunda bilgiye sahip olmalıdırlar. Erken ve fazla bilgi onları rahatsız eder ve iletişimden kaçınmaya başlayabilirler.

Çocuklar büyüdükçe, riskli alanlarda artabiliyor. Gençler hataya düşebiliyor. En azından kendileri düşmemiş olsa bile düşenlere şahit oluyor ve merak edebiliyor. Tüm bu riskli alanlar için kilit nokta ise aileler. Çocukların yaşadığı sıkıntıları sezebilen ve sorun yaşadıklarında orada olduklarını çocuklarına yansıtabilen ailelerin çocukları zararın çok daha başından dönebiliyor...

Önemli olanın, anne babanın çocukların hangi yaş aralığında neyi merak ettiğini bilmeleri. Ancak, çocuk soru sormadan sohbet başlatılmama ve çocuk sorduğunda da yaşına uygun sadelikte, doğru ama basit bilgiler verilmelidir. Yani çocuk belli bir yaşta ‘ölüm’ hakkında soru sorar bilgisine sahip olan anne baba daha çocuktan herhangi bir soru gelmeden, çocuğu karşılarına alıp; ‘ölüm nedir?’, ‘sonrasında neler olur’ ve bunun gibi ayrıntılı paylaşımlarda bulunmamalıdır. Çünkü çocuklar susamak gibi, ihtiyaçları olduğunda bilgiye sahip olmalıdırlar. Erken ve fazla bilgi onları rahatsız eder ve iletişimden kaçınmaya başlayabilirler.

Okul öncesi dönemde çocuklar

Dillenme ile birlikte ‘Bu ne?’ sorusu eşliğinde kelime ve anlam bilgilerini genişletmeye çalışırlar. 6 yaşa doğru ‘Neden?’ ve ‘Nasıl?’ soruları ard arda gelmeye başlar. Kız ve erkek farklılıklarını merak ederler. Doğum hakkında sorular sorarlar ‘Anne ben nerden geldim?’ ya da ‘Çocuk nasıl oluyor? gibi Ölüm ile ilgili sorular, gitmek ve gelmemek kavramı ile ilgili soru ve endişeler de oldukça yoğundur.

Okul çağı çocukları

Öğrenmek ve okul ile ilgilidirler daha çok. Genellikle öğretmenlerinin dedikleri ‘kural’ kabul edilir ve onun dışına çıkılmaz. ‘Ama neden böyle, öğretmenim öyle dememişti’ gibi. Oyun sırasında ve okul-ev düzeninde yoğun kural sorgulaması yaparlar. ‘Ama niye böyle oynuyoruz’ ya da ‘Ben oturdum, o da oturmalı, o neden dinlemiyor’ gibi

Ön ergen ve ergenlik dönemimde çocuklar

Yoğun olarak soyut kavramları sorgulamaya başlarlar. Kendileri için neyin doğru neyin yanlış olduğu arayışındadırlar Siyaset ve felsefe ile ilgili sorular zihinlerini kurcalar. Karşı cins ve karşı cins ile ilişki konuları yine zihinlerini kurcalayan başlıca konulardandır.

Çocuklar sizinle soru veya sorunlarını paylaşmadan konuyu sizin açmanız onları utandırabilir ya da korkutabilir. Aslında merak ettiğini düşündüğümüz şey daha onun zihnine düşmemiş olabilir. Ancak anne baba olarak bu konulara hazır olmak ve bu gözle çocukları izlemek, kimi riskli konulara dair yanlış kişilerden yanlış bilgiler edineceğine, doğru adres olarak ailelerine yönelmelerine destek olacaktır.