Çocuğunuz Çok Oyun Oynuyorsa Dikkat!

Çocuğum çok oyun oynuyor! Ebeveynlerin en büyük endişelerinden biri haline geldi çocuklarının çok oyun oynuyor olması. Bana ebeveynler bu cümleyle geldiğinde onlara sorduğum 3 soru var.

Bunlardan birincisi “acaba neden?”

Her zaman şu cümleme dikkat çekerim, “Bana hiç bir çocuk gösteremezsiniz, anne babası evde oyun oynarken çocuğu tabletle oynasın”. Çocuklar aslında ebeveynleriyle birlikte vakit geçirmek ister ama ebeveynleriyle oynayamadığı için dijital oyunlara yönelirler.

Eğer kendi kendine oynayabilen ve kendi kendini oyalayabilen bir çocuğunuz varsa, çok şanslısınız demektir. Ekran konusunda çocuk yetiştirmeye 1-0 önde başlamışsınız. Öte yandan çocuklarına sürekli etkinlik hazırlamaya çalışan ve çocuklarıyla farklı aktiviteler yapan ebeveynlere de saygım sonsuz. Harika bir iş yapıyorsunuz, lütfen yapmaya devam edin.

Çocuklara en çok ne oynamak istersiniz diye sorduğumda çocuklar dijital oyunlardan ziyade fiziksel oyunları tercih etti. Gençlere de bugün sorsanız, "arkadaşlarla dışarıda basketbol oynamak mı yoksa evde dijital oyun oynamak mı?” diye ezici bir çoğunluğun dışarıyı ve arkadaşlarını tercih edeceklerini duyacaksınız. Yine “sosyal medyada arkadaşlarınla sohbet etmek mi, yoksa dışarıda bir kafede arkadaşlarınla oturup muhabbet etmek mi?” diye sorsanız birçoğu dışarıyı ve arkadaşlarını tercih eder.

Dolayısıyla burada anne baba olarak kendimize sormamız gereken sorular şunlar;
- “Çocuğumun ekrana daha az bakması için neler yapıyorum? Doğru sınır koyarak, çocuğumun dijital oyun oynamadığı zaman dilimlerinde "canının sıkılmasına" alan tanıyor muyum?"
- Ona gerçekten onu cezbedecek ve onun hoşuna gidecek bir etkinlik sundum mu?
- Onu keyifli vakit geçirebileceği, yeni beceriler öğrenebileceği, yeni arkadaşlarla sosyalleşebileceği bir kursa yazdırdım mı?
- Onunla evde gün içerisinde yeterince kaliteli vakit geçiriyor muyum? Buradaki "kaliteli vakit”ten kastım ise, birlikte birbirinizin gözünün içine bakarak gerçekleştirdiğiniz (bu sohbet etmek bile olabilir) bir etkinlik var mı?

İkincisi “ne oynuyor?”

Elbette her oyun zararlı değil. Çocuklarımızın oynamalarını tavsiye ettiğim de birçok oyun var.

Örneğin çocuğunuz;

-MentalUp
-Redball
-Ateş ve Su
-Minecraft
-Basketball Arena
-Kafa Topu
-Subway Surfers
-Futbol (FIFA, PES…)
-BBTAN
-Pacman gibi oyunlar oynuyorsa herhangi bir sorun yok.

Sorunlar yaşlarına uygun olmayan aşağıdaki gibi oyunları oynadıklarında ortaya çıkıyor.

Örneğin çocuğunuz;

-GTA
-PUBG
-Call of Duty
-Counter Strike
-Sniper
-Valorant
-Zula
-Uncharted
-Cyberpunk ve
-Korku oyunları (Granny, Hello Neighbor) gibi oyunları oynuyorsa bu oyunların çoğunun yaşı 16 ve 18 yaş üstü olduğu için bir an önce müdahale etmeniz gerekir.

Eğer çocuğunuz az önce saydığım güvenli olan oyunlardan birini oynuyorsa, ekran süresi zarfınca elbette o oyunu oynayabilir. Her oyun çocuğunuz için zararlı değildir. Özellikle yaşına uygun olan oyunları oynamasına sadece müsaade edin ve mümkünse arkadaşlarıyla birlikte oynayabileceği oyunlardan yana tercihinizi kullanın.

Üçüncüsü “oynamadığı zaman ne yapıyor?”

Belki de en önemli sorum da bu. Çocuğunuzun oyun oynamadığı, yani ekrana bakmadığı zamanlarda ne yaptığı çok önemli. Çocuğunuz sürekli bir ekran arayışı içerisindeyse bu sıkıntılı bir durumdur. Bir an önce ekransız yapabileceği etkinlikler bulmalı ve buna yönlendirmelisiniz. Çocuğunuzun sürekli ekrandan haz almasına dur demelisiniz yoksa çocuğunuzu gözlerinizin önünde bağımlılığa doğru gittiğine şahit olursunuz. Bu noktada da özellikle fiziksel etkinlikleri (yürüyüş, koşu gibi), spor etkinlikleri (futbol, basketbol, voleybol gibi), sanatsal etkinlikler (resim, müzik gibi) elbette tavsiye ediyorum. Bunlar haricinde çocuğunuzun ekran süresini azaltacak her türlü etkinlik (aile etkinlikleri, dışarıda vakit geçirme, misafirlikler, dernek faaliyetleri, sosyal sorumluluk projeleri gibi) önce çocuğunuzun sonra sizin hayat kalitenizin artması için iyi olacaktır.

Şunu da unutmadan belirtmek isterim ki, teknolojiye bağımlı olmayan çocukları analiz ettiğimde, çocukların;

- Ebeveynleriyle aralarının iyi olduğu
- Ebeveynleriyle sık sık sohbet ettiği
- En azından bir kursa gittikleri
- Bir spor etkinliği yaptıkları ortaya çıkıyor

Yukarıda saydığım özellikler sorumluluk sahibi, mutlu bir çocuk yetiştirmenin de ortak özellikleri değil mi?

Hepinize bu süreçte kolaylıklar diliyorum.

Doç. Dr. Yavuz Samur
Bahçeşehir Üniversitesi