Ebeveynler İçin A'dan Z'ye Güvenli İnternet Kullanımı

İnternetin dostlarınızla mekan sınırı olmadan görüşebildiğiniz, oturduğunuz yerden alışveriş ve bankacılık işlemlerinizi yapabildiğiniz, online oyunlar oynayabildiğiniz hepimizin bildiği bir yüzü var. Ancak, internetin sürekli kendini geliştiren dolandırıcıların, kimlik hırsızlarının ve siber zorbaların bulunduğu bir karanlık yüzü daha var.

İnternet tehlikeli bir mecra olabilir ama yalnızca birkaç basit güvenlik önlemi ile tüm bu tehditleri aslında büyük ölçüde azaltmak mümkün.

1. Parola/Şifre ile Yaşıyoruz.

Güçlü bir parola/şifre güvenli internet kullanmanın olmazsa olmazıdır.
Şifreniz benzersiz, uzun, içinde harf, rakam, noktalama işareti içerir şekilde güçlü ve kolay tahmin edilemeyen bir şifre olmalı.
Farklı hesaplar için asla aynı şifreyi kullanmayın. Farklı şifreleri hatırlamakta zorlanıyorsanız temel bir şifre belirleyin ve her hesap için şifrenin sonunu farklılaştırın. Bunun yanı sıra işinizi kolaylaştırmak için şifre yönetim programı kullanabilirsiniz.
Şifrenizi mutlaka birkaç ayda bir değiştirin.

2. Akıllı Telefonunuz Aklınızı Başınızdan Almasın.

Akıllı telefonlar ve tabletler de tehditlere karşı kişisel bilgisayarlar gibi savunmasız olabilir. İndirilen uygulamaların kurulumu sırasındaki talepler, verilen onaylar, sonrasındaki riskler ile sosyal medya üzerinden ya da Whatsapp benzeri uygulamalar aracılığı ile iletilebilecek tehlikeli bağlantılar sizi hiç beklemediğiniz hırsızlık gibi tehlikeli durumlarla karşı karşıya bırakabilir.
Cihazınızdaki tüm uygulamalara şifre ile giriş yapılması oldukça önemli. Bu nedenle mobil cihazlarınız için mutlaka bir giriş şifresi belirleyin.
Sizden gereksiz yere kişisel bilgilerinizi, kullanıcı adınızı ya da şifrenizi girmenizi isteyen uygulama ve bağlantılara dikkat edin. Yabancılardan gelen mesajlara asla yanıt vermeyin.
Bir uygulama indirmeden önce uygulamaya dair diğer kullanıcıların yorumlarını mutlaka okuyun. Eğer indirmekte sakınca görmüyorsanız cihazınızın uygulama mağazasından indirin.
Mobil cihazlarda güvenlik için koruyucu yazılımlar mevcuttur. Özellikle android mobil cihazınızda yer alan güvenlik yazılımının veya gizlilik / güvenlik özelliklerinin aktif olduğundan emin olun.

3. Seçici Olmak Zorundasınız, Çünkü.

İnternette kişisel bilgilerinizi, hayat görüşünüzü, resim ve videolarınızı paylaşabileceğiniz birçok fırsat var. Paylaştıklarınız konusunda dikkatli olmazsanız rahatça dolandırıcıların tuzaklarına yakalanabilirsiniz.
Sosyal medya sitelerinde yaşamınızla ilgili çok fazla ayrıntı paylaşmak sizi fiziksel tehlike içine sokabilir. İnternette nerede yaşadığınızı ve evde olmayacağınızı bildirmek, birinin evinize girmesine neden olabilir. Ev adresiniz, telefon numaranız ve o an nerede olduğunuz gibi konum bilgileri iyi niyetli olmayan takipçilerinize değerli bilgiler verir.
Bankacılık gibi birçok güvenli sitenin güvenlik sorularının cevabı niteliğindeki (anne kızlık soyadı) bilgileri kesinlikle sosyal medyada paylaşmayın.
Unutmayın internette paylaştıklarınızı silebilir ama asla yok edemezsiniz.

4. Tehlikeli Sularda Sörf Yapmayın.

Alışveriş, bankacılık ve diğer hassas işlemler için web sitelerini ziyaret ederken, sitenin adresinin yalnızca "http" yerine "https" ile başladığından ve URL alanının bir asma kilit simgesine sahip olduğundan emin olun. Bu, web sitesinin güvenli olduğunu ve verilerinizi başkaları tarafından ele geçirilemeyecek şekilde şifre kullanıldığını gösterir.
Adreslerinde www.facebookk.com gibi yazım hataları olan web siteleri için uyanık olun. Bunlar meşru web sitelerinin taklitçileridir ve muhtemelen kullanıcı bilgilerinizi çalmak için sizi kendi sayfasına yönlendirecektir. Gerçek bir adres gibi görünmeyen veya anlamsız gibi görünen birçok harf ve karakter içeren bağlantıları tıklamayın.
Alışveriş yaparken daima web sitelerinin meşruiyetini kontrol edin. Site dağınık bir tasarıma sahipse veya dağınık açılıyorsa, meşru olmayabilir. Kredi kartı ile ödeme yapmanıza izin vermeyen sitelere dikkat edin.

5. Güncelliğinizi Her Zaman Koruyun.

Güvenlik güncellemelerinin yayınlandığı gün korsanların av günüdür. Güvenlik açıklarının ne olduğunu öğrenen korsanlar için güncelleme yapılmayan bilgisayarlar kolay bir avdır.
Bazı uygulamalarda zamanla yeni güvenlik açıkları ortaya çıkabilir. Bu nedenle tüm güvenlik yazılımlarınızı güncel tutun.
Güvenlikle ilgili otomatik güncellemeleri açtığınızda, sistem en güncel güvenlik yazılımlarıyla taranır ve cihazınızdaki kişisel bilgileriniz güncel olarak korunur.

6. Güvenlik Yazılımınız Olmadan ve Yedekleme Yapmadan İnternete Bağlanmayın.

Bilgisayarınızda mutlaka kaliteli ve güncel bir güvenlik yazılımı kullanın.
Güvenlik duvarı, bilgisayarınız ile internet arasında bir bariyer oluşturan donanım veya yazılımdır. İşletim sistemi ve verilerinizi korumak için belirli, güvenli kullanım sağlar ve zararlı yazılımların bilgisayarınıza erişmesini engeller. İşletim sisteminde standart olarak güvenlik duvarı mevcuttur veya istediğiniz daha koruyucu farklı bir yazılım programı da edinerek kullanabilirsiniz.
Bilgisayara indirdiğiniz her program ve dosyaları virüs taramasından geçirin.
Bilgisayar ve mobil cihazlarınızın verilerini düzenli olarak yedeklemeyi (başka cihaza kaydetmeyi ve ya aktarmayı) unutmayın.

7. Dikkat! Link Avcıları.

İnternette kişisel ve hassas bilgilerinizi ele geçirmek için spam e-postalar, sahte "bedava" teklifler, oltalama (phishing) yemi, CryptoLocker yazılımı benzeri yöntemler kullanırlar. E-postalarının çoğunun temsil ettikleri iddia edilen şirketle eşleşen adresleri bulunmamaktadır. Veya adres, dikkatsiz birinin dikkatini çekmeyecek şekilde biraz değiştirilmiş olabilir.
Birden çok e-posta hesabınız olsun. Üç hesaba sahip olmak en iyisidir. Resmi, Kişisel ve önemsiz işlemler için üç ayrı hesap kullanın.
Özellikle, bankalar veya GSM firmalarından geliyormuş gibi görülen e-postalara daima şüpheyle yaklaşın.
".exe" uzantılarıyla biten dosya eklerine sahip e-postalardan kaçının.
Farenizi şüpheli linkin üzerine getirin. Ekranınızın sol alt kısmında, web sitesinin gerçek URL'sini göreceksiniz. Birçok phishing web sitesi, farenizin üzerine geldiğinizde tarayıcınızın alt kısmında veya farenizin yanında farklı bir web sitesi gösterecektir.
Gerçek olamayacak kadar iyi görünen tekliflere daima dikkat edin ve asla unutmayın, internette bedava hiç bir şey yoktur.
Ciddi hiçbir web sitesi ve uygulama sizden kullanıcı adı ve parolanızı istemez. Özel mesajlarla (Örneğin Twitter DM’leri) gelen bu tarz yönlendirici link içeren yardımsever görünümlü iletilere dikkat edin.

8. Devlet Güvencesi.

İnternetteki zararlı içeriklerden sizi ve ailenizi büyük oranda koruyan “Güvenli İnternet Hizmetini” (http://www.guvenlinet.org.tr/) kullanmanızı mutlaka tavsiye ediyorum. Bu hizmet, internet servis sağlayıcıları tarafından ücretsiz olarak sunulmaktadır. Hizmete başladığı tarihten bu yana altı yıllık süre zarfında, güvenli internet hizmetinin 5 milyonun üzerinde abone tarafından tercih edildiği açıklandı.
Son olarak unutmayın! Aslında sadece siz web sitelerini değil, web siteleri de sizi ziyaret etmektedir.
Güvende olmanız ve güvende hissetmeniz dileğiyle…

Dilek Karakaya
Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemleri Uzmanı