Geleneksel Oyunlar Teknoloji Bağımlılığını Azaltıyor

Uzmanlar, evde kalınan günlerde, internet, sosyal medya ve bilgisayar oyunlarıyla bilinçsizce vakit geçiren çocukların yeni dönemde aile bireyleriyle evde isim-şehir, adam asmaca, bom, dokuztaş gibi klasik oyunların yanı sıra uygun mekanlarda ip atlama ve seksek oynaması gerektiğine dikkat çekiyor.

Aşırı ekran kullanımına dikkat

Çocuklar ve gençler üzerine yaptığı araştırmalarla tanınan Sosyolog Yazar Erol Erdoğan, salgın sürecinde, çocukların eskisine nazaran bilgisayar veya cep telefonu ile daha fazla meşgul olduklarını, çevrim içi mecralarda daha çok vakit geçirdikleri söyledi. Çocukların dijital oyunlar için daha çok zaman harcadıklarına yönelik şikayetlerin arttığını belirten Erdoğan, "Uzaktan ve online eğitim dolayısıyla internete daha sık giren çocukların dijital oyunlara da ilgileri arttı. 'Evde Kal' dönemlerinde, ailenin yetişkin bireyleri bunları sık kullandıkları için çocuklar onlardan etkilenerek bilgisayar, cep telefonu ve internetle daha fazla meşgul oldular. Salgından korunmak amacıyla uzun süre evde kalınan dönemlerde, aileler nitelikli zaman geçirmek için doğru alternatifler geliştirmedikleri için çocuklar başta olmak üzere aile bireyleri bilinçsiz şekilde saatlerini internette geçirmeye başladılar." diye konuştu.

Erdoğan, aile büyükleri ile vakit geçiremeyen çocukların ilgi ve aktivite eksiğini gidermek için bilgisayar, cep telefonu ve internete yöneldiğine dikkati çekerek, aşırı kullanımın çocuklarda iletişim sorunlarını artırabileceğini, radyasyon, hareketsizlik, yoğun klavye kullanımı ve uykusuzluk gibi nedenlerle de sağlık sorunlarına neden olabileceğini kaydetti.

Evde vakit geçirme önerileri

Erdoğan, "Birlikte oyun oynamak, yemek yapmak, televizyon izlemek, bulmaca çözmek, sohbet etmek gibi evdeki herkesin katılacağı aktivitelerin sayısı artırılmalı. Ailecek kitap okuma kültürü muhakkak geliştirilmelidir. Mesela aile halka şeklinde oturur, evdeki çocuklardan biri kitabı seslice okur, herkes dinler. Ya da herkes sırayla okur. Okunan kitaplar da birlikte tartışılabilir. İzlenilen bir film üzerinden sohbet geliştirilebilir. Filmin senaryosu, müziği, oyuncuları hakkında ailecek tartışma yapılabilir. Evde ailecek isim-şehir, adam asmaca, bom, dokuztaş, beş taş, kelime üretmece, atasözü tamamlamaca, kağıttan uçak uçurma oynanabilir. Balkon, teras, bahçe gibi mekanlar varsa birlikte ip atlanabilir, seksek oynanabilir. Uzaktaki akrabalar ve aile büyükleri görüntülü telefonlarla aranıp sohbet edilebilir. Çocuklar ve gençler başta olmak üzere aile bireyleri salgın dönemine dair hatıralarını yazabilirler." diye önerdi. Erdoğan, bu dönemde evde spor sayılabilecek aktivitelerin ihmal edilmemesi, sokağın uygun olduğu zamanlarda yürüyüşe çıkılması gerektiğini söyledi. Bisiklet kullanmayı bilmeyen çocuklar ve gençlerin öğrenmesi gerektiğini ifade eden Erdoğan, "Bisiklet hem spor aracıdır hem de salgın dönemlerinde güvenilir bir ulaşım vasıtasıdır. Resim yapmak, fotoğraf çekmek, enstrüman çalmak gibi hobileri olanlar, uğraşılarını sürdürmelidir, yeteneklerini geliştirmek için her fırsatı değerlendirmelidir." dedi.

"Ekran süresi yaş çarpı 10 dakika olmalıdır"

Psikolog ve oyun terapisti Nergiz Tuba Çağıl ise, çocuklar gibi yetişkinlerin de koronavirüs nedeniyle zor ve alışılmadık bir süreçten geçtiğini söyledi. Çağıl, pandemi gibi olağanüstü durumlarda çocuklarla sürekli verimli vakit geçirmenin mümkün olmadığını, ailelerin bunun zor bir süreç olduğunu bilmesinin kaygılarının azalmasına yardımcı olacağını belirtti. Kaygılı ailenin kaygılı çocuk anlamına gelebildiğine dikkati çeken Çağıl, çocukların ekran süresinin artmasının, aile rutinleri ile uyku saatlerinin bozulmasının anlaşılabilir olduğunu kaydederek, "Ancak aileler, bu istenmeyen davranış değişikliklerini kabul edilebilir sınırlara çekmek zorunda. Çocuğunuzun maruz kalabileceği ekran süresini hesaplamak isterseniz genellikle yaş çarpı 10 dakikadır. Yani çocuğunuz beş yaşındaysa, gün içerisinde toplam ekran süresi 50 dakikayı aşmamalıdır. Salgın sürecinde çocuklar daha çok evde vakit geçirmek zorunda kaldığı için bu süre iki katına çıkarılabilir. Ancak bu sürenin de üzerine çıkan ekran süresi çocukta davranış problemlerine sebep olur." diye belirtti.

Çocukların ekran süreleri anne babalarına benziyor

Çağıl, araştırmalarda ekran süresinin çocuklarda gelişim geriliği, dikkat eksikliği ve öfke problemi gibi çeşitli sorunlara yol açtığının kanıtlandığını vurguladı. Çocukların istenmeyen davranışlar göstermesini engellemek için ekran süresini azaltmak gerektiğini belirten Çağıl, "Bunun gerçekleşmesi, çocuğun yaşadığı ortamdaki kişilerin ekran süresinin azalmasına bağlı. Nitekim araştırmalar, ekran süresi yüksek olan çocukların anne babalarının da ekran süresinin yüksek olduğunu ortaya koyuyor. Ekran süresi azalan çocukla ailenin sürekli birlikte vakit geçirmesi şart değil. Güvenli bir ortamda olan çocuk, kendi kendine oyun oynamayı zamanla öğrenebilir. Ailenin sabırlı ve kararlı olması durumunda ekrandan uzaklaşan çocuğunuzun her geçen gün daha çok oyun oynadığını gözlemleyeceksiniz. Su ve kum oyunları, slime (hamur) oyunları, baloncuk üfleme gibi çocukların rahatlayabilecekleri oyunlara ağırlık vermek önemli. Oyun esnasında çocuğu özgür bırakmak, oyununa müdahale etmemek iyileştirici olabiliyor. Çocuktaki kaygı bozuklukları endişelendirecek boyuta geldiyse ve aile dinamiklerini bozuyorsa, aileler bir psikologdan yardım almaktan çekinmemeli." diye vurguladı.