Emzik Bıraktırmanın Yolları

Binlerce yıl önce Mısır’da bebekleri sakinleştirmek için balla doldurulmuş küçük figürler günümüzde kullanılan emziğin (Yalancı meme) atası olarak kabul ediliyor. Emzik yani yalancı meme, bebeklerin emme içgüdülerini doyurmaya yarayan bir araçtır. Emme içgüdüsü anne ile bebek ilişkisinin temelini oluşturduğundan, emen bebek yani emme refleksi-ihtiyacı doyurulan bebek güven duygusu yaşar, sakinleşir ve çoğu zaman bu sayede bebeklerin uykuya dalma süreçleri kolaylaşır.

Ancak emzik kullanımına gerekenden fazla önem atfetmeye gerek yok. Her bebek emzik kullanmaz, kullanmasının gerekli olduğu hekimlerce de söylenmemektedir. Anne sütünü yeterince alan çocuk yalancı memeye ihtiyaç duymayabilir, bu durumda bu bir gereklilikmiş gibi çocuğun emziğe alışmasını sağlamaya çalışmak da işlevsel değildir.

Emzik kullanımı ve kesimi sürecinden önce değinmek istediğim bir diğer konu ise emzik kullanımının ihtiyaç olmaktan çıktığı ve artık bir alışkanlığa döndüğü yaşlarda (1 yaş sonrası) kesilmesinin gerekliliğidir. Bu gereklilik çocuğun yaş seviyesince gelişim gösterebilmesi ile ilgilidir ve aslında emzik, biberon ve bez için geçerlidir. Burada kilit nokta bu yardımcı ürünlerin ihtiyaç bitimi ile kullanımının sonlandırılmasından geçer. İhtiyaç bitimi ise çocuğun fiziksel ve duygusal olgunluğu ile ilgilidir. Ancak duygusal olgunluk ile ilgili konuşurken şu unutulmamalıdır, hiçbir çocuk anneden ayrışmayı simgeleyen-bakım verme alanlarının azalması-süreçlerin sonlanmasını arzulamaz. Örneğin bir şeyleri yapabilmek için “Ben artık büyüdüm, abla/abi oldum.” diyen çocuğunuza “Sen artık abla/abi oldun, büyüdün bu sebeple bezi bırakıyoruz.” dediğinizde çocuğunuzun bebeksi konuşmaya başlama, bezi çıkardığınızda kakasını tutma, emzik vermediğinizde ağlama ve “Ben büyümedim!” deme olasılığı oldukça yüksektir. Çünkü bu alanlar -emzik/biberon/bez- anne ile ilişkinin en yakın ve sıcak olduğu alanlardır. “E 15 yaşına kadar emecek değil ya, ben de bebek gibi görüyorum çocuğumu, zaten çok da keyif alıyor bu emzikten, onu şimdi niye zorlayayım ki?!” diyenleri duyar gibiyim. Burada amaç zorlamak kesinlikle değil. Fakat artık (18-24 ay) çocuğunuzun yeni ihtiyacı büyümek ve biz yetişkinler olarak onlara bebeklik dönemi bitmesine rağmen bebek gibi davranmaya; emzirmeye, yalancı meme vermeye, bezlemeye, ezerek mama yedirmeye, biberonla sıvı içirmeye- devam ettiğimiz müddetçe gelişim hızlarını da sekteye uğrattığımızı unutmamalıyız. Duygusal olarak olgunlaşmasına bu yollarla engel olunan çocukların beklenene kıyasla gelişim alanlarında akranlarından daha aheste bir ilerleme gösterdiği gözlemlenmektedir. Uzun süreli kullanımın, bir diğer olumsuz etkisi ise24 ay sonrası emmeye devam etmenin üst dişleri öne, alt dişleri arkaya çekerek iki diş arasındaki açıklığı arttırması ve ‘V’ tipi üst çene darlığını meydana getirerek yüz yapısında bozulmalara neden olabilmesidir.

Emzik nasıl bırakılmalı?

Öncelikle emziğin ev içerisinde bir acil durum çıkışı olarak görülmekten vazgeçilmesi gerekmekte. Çocuğun her ağlaması ya da uyku saati öncesi ağzına emzik vermektense, başka telkin edici yollar ve ağlama sebepleri anlaşılmaya çalışılmalı. İlk olarak gün içerisinde ne sıklıkla kullandığı gözlemlenmeli ve bu süre kademeli olarak azaltılmalı. Örneğin uykuya dalmadan ve gün içinde ise, önce gün içindeki emzik kullanımı azaltılmalı. Çocuğunuz inatçı ise emzik kullanımı bırakmaya başladığınızda ve emzik vermeyeceğiniz saatlerde ev dışı aktiviteler (Onun için keyifli olan) planlamak ve ‘Yanınıza emziği almayı unutmak’ işlevsel olacaktır. Emzik bırakma süreci ile çocuklar ile konuşmaya gerek yok, çünkü bu sadece çocukları ayrılık ile ilgili tedirgin etmeye yarıyor. Önemli olan çocukların fark etmeden gün içi kullanım alışkanlıklarını unutmaları.

Asla ve asla, çocuğun önünde emziği çöpe atmak, beraber çöpe atma ritüeli gerçekleştirmek ya da emziğin ucu kesip, tadı kötü olan bir şeyler sürmek gibi şeyler denenmemeli. Emzik ile ayrılık temiz olmalı. Meme ile ilişkinin Anne ile ilişkiyi temsil ettiği, anne ile ilişkinin insan canlılarının hayatlarındaki diğerleri ile ilişkilerine temel oluşturduğu unutulmamalı, hiçbir ilişkiyi de acı biber sürerek bitirmemeli....