Güneş sisteminde hangi gezegen kaçıncı sırada? Dünya güneş sisteminde kaçıncı gezegen? Bu soruların cevaplarını çocuklarınızla birlikte keşfetmeye ne dersiniz? Güneş sisteminde yer alan gezegenlerin Güneş’e yakınlığı sıralaması ile boyutlarının sıralaması birbirinden farklıdır. Güneş sisteminde yer alan gezegenlerin en büyükten en küçüğe doğru olan sıralanışı Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün, Dünya, Venüs, Mars ve son olarak Merkür şeklindedir.

Güneş sistemindeki gezegenlerin güneşe en yakın konumdan başlayıp dışa doğru ilerleyiş sırası şu şekildedir: Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün.

Jüpiter

Güneş sisteminin en büyük gezegeni olarak Jüpiter karşımıza çıkar. Tamamen gazdan oluştuğu ve katı bir yüzeye sahip olmadığı bilinen Jüpiter’in yalnızca merkezi çekirdeğinin Dünya büyüklüğünde olduğu tahmin edilmektedir. Kütle boyutu, Dünya’nın 300 katından fazla olarak bilinir. Şimdiye kadar tespit edilen 75’ten fazla uydusu olan gezegen, neredeyse Güneş gibi yıldız sınıflandırmasına girebilecek özelliklere sahiptir. Jüpiter ayrıca fırtınaları ve üzerindeki kırmızı lekesiyle de bilinir. Gezegenin fırtına süreçleri hakkında çok fazla bilgiye henüz sahip olunmasa da lekenin yavaş yavaş küçüldüğü tespit edilmiştir. (1) (2) (3)

Jüpiter ne renktir?

Beyaz, turuncu ve kahverengi kuşaklara sahip gezegen benzersiz görünümü ile ünlüdür. Hidrojen ve helyum gazıyla dolu olan bu büyük gaz topuna 1300'den fazla Dünya sığabilir. Dünya'ya oldukça benzeyen bir hava sistemi bulunur.

Satürn

Etrafını saran, taş ve tozlardan oluşan halkaları ile bilinen ve göze çarpan Satürn, Güneş sistemi sıralaması söz konusu olduğunda en büyük ikinci gezegen olma özelliği taşır. Güneş sisteminin en büyük ikinci gezegeni olan Satürn, kütle anlamında Dünya’nın yaklaşık olarak 100 katı olarak düşünülebilir. Tamamen gazdan oluşan gezegenler arasında yer alır ve en az yoğunluğa sahip olan gezegen konumundadır. Kütlesini ağırlıklı olarak helyum ve hidrojenin oluşturduğu düşünülür. Gezegenin bilinen 10 adet uydusu vardır. (4) (5)

Satürn ne renktir?

Renk olarak Dünya'ya, bantlı görünümü ise Jüpiter'e benzer. Altın, kahverengi ve mavi-gri renklere sahip Satürn, metan, hidrojen, helyum gibi gazlardan oluşan kimyasal bir bileşime sahiptir. Bu gezegende bulunan hidrojen gazı, koyu kırmızı bulutları yaratır. Amonyak bulutları, bu koyu kırmızı bulutları saklar. Amonyak, Güneş'in ultraviyole ışınlarına maruz kalarak beyazlaşır. Bu da gezegenin etrafındaki halkaları oluşturur.

Uranüs

Uranüs gezegeni, kütlesi açısından gezegenlerin sıralamasında üçüncü sırada yer alır. Çekirdeğinin üzerini kaplayan su veya akışkan buz, amonyak ve metandan oluşur. Şimdiye dek bilindiği kadarıyla 27 adet uydusu bulunur. Uranüs, Güneş sisteminde yer alan diğer gezegenlerden farklı olarak yan dönmesiyle bilinir. Uranüs, ismini diğer gezegenler gibi Roma mitolojisi yerine Yunan mitolojisinden alan ilk ve tek gezegen olmasıyla eşsiz bir özellik taşır. En az yoğunluğa sahip olma konusunda Satürn’ü takip ederek ikinci sırada yer alır. (6)

Uranüs ne renktir?

Büyük ölçüde hidrojen, helyum, amonyak, su, hidrojen sülfür ve eser miktarda hidro karbondan oluşan Uranüs, mavi ve yeşil renge sahiptir. Uranüs'e bu rengi veren ise, metan gazının varlığıdır.

Neptün

Güneş sisteminin en büyük dördüncü gezegeni olma özelliğine sahiptir. 1800’lü yılların ortalarında keşfedilen ve adını Roma Deniz Tanrısı’ndan alan Neptün, bilinen 14 uyduya sahiptir. Güneş’in etrafında bir tam turu yaklaşık 165 yıl süren gezegen, kendi ekseni etrafında bir turu yaklaşık olarak 16 saatte tamamlar. Tıpkı Satürn gibi Neptün’ün de etrafını saran halkaları olmasına rağmen bu halkaları görebilmek neredeyse imkansızdır. Kayalık bir yüzeye sahip olmayan gezegenler arasında yer alan Neptün, amonyak ve Uranüs gibi ona sahip olduğu eşsiz mavi rengini veren metan gazından oluşur. Atmosferi de aynı şekilde metan gazı, hidrojen ve helyum içerir. (7) (8)

Neptün ne renktir?

Uranüs'e benzerliği ile öne çıkan Neptün'ün atmosferinde aktif ve görünür hava düzenleri bulunur. Bununla birlikte, Neptün'ün daha yüksek metan ve amonyak oranı ve Güneş'ten daha uzak olması Neptün'ün daha koyu mavi bir renge sahip olmasına yol açar.

Dünya

Yaşamımızı sağladığımız gezegenimiz Dünya, birçok farklı oluşuma ev sahipliği yapar. Dağ, krater, volkan ve vadi gibi farklı şekillerin görülebildiği Dünya’yı yaşanılabilir bir gezegen kılan en önemli özelliği büyük oranda sudan oluşmasıdır. Yaklaşık %70’i sudan meydana gelen Dünya, etrafını çevreleyen ve içinde yaşayan canlıları dış etkenlerden koruyan bir atmosfere sahiptir. Ayrıca atmosteri çok sayıda farklı katmandan oluşur. Tüm bunlar, Dünya’ya, yaşam belirtilerine sahip olduğu bilinen tek astronomik cisim olma özelliğini getirir. (9)

Dünya ne renktir?

Çoğunlukla mavi, biraz yeşil, kahverengi ve beyaz renklerden oluşur. Baskın renk olan mavi, okyanuslardan ve atmosferden gelir. Okyanuslar ve su, atmosferden gelen mavi ışığı yansıtır.

Venüs

Güneş’e en yakın gezegen Merkür olmasına rağmen Güneş sisteminin en sıcak gezegeni unvanı Venüs’e aittir. Bu yüksek sıcaklığı, gezegende sera etkisine yol açan atmosferi ve atmosferinde yer alan bulutları sağlar. Venüs’ü ilginç kılan bir özellik, Dünya’nın aksine kendi etrafında ters yöne dönmesidir. (10)

Venüs ne renktir?

Son derece yoğun bir karbondioksit, azot ve kükürt dioksit atmosferine sahip bu gezegene bakıldığında kahverengi, gri, beyaz ve sarı renkleri görülür. Venüs'ün atmosferi esas olarak karbondioksitten oluşur. Beyaz görünmesinin sebebi, çoğunlukla yansıtıcı olan sülfürik asittir. Yüzeyi kalın bulutlarla örülüdür.

Mars

Yaygın olarak “Kızıl Gezegen” ismi ile de bilinen Mars, yüzeyinde çokça bulunan demir oksit ve bu demir oksitin sağladığı kırmızı renkle bu ismin sahibi olur. Mars’ta tıpkı Dünya’da olduğu gibi yeryüzünde hareketlenmeler ve çeşitli hava olayları görülür. Yıllar boyu süregelen yoğun araştırmalar sonucunda Mars’ın yüzeyinde çeşitli bölgelerde su da bulunmuştur. (11)

Mars ne renktir?

Tozla kaplı olan Mars gezegeni, kırmızımsı kahverengi görünür. Mars kızıl gezegen olarak bilinir. Ancak bu gezegen, medyada göründüğü kadar kırmızı değildir. Aslında rengi oksitlenmiş ya da paslanmış eski bir eşyayı andırır. Yüzeyinde yoğun miktarda demir oksit bulunması sebebiyle kırmızımsı kahverengi görünür. İnce atmosferi ve Dünya'ya yakınlığı sayesinde, net bir şekilde görülebilir. Son yıllarda artan uzay keşifleri sayesinde Mars'ın birçok yönden Dünya'ya benzediği görülür. Gezegen ayrıca kutuplardaki buzulların varlığı nedeniyle kutupların etrafındaki beyaz lekelere de sahiptir.

Merkür

Merkür, Ay’a yakın olan boyutuyla Güneş sisteminin en küçük gezegeni unvanını alır. Yüzeyi kraterlerle kaplı olan Merkür, Güneş’e en yakın mesafede olmasına rağmen en sıcak gezegen değildir. Gezegenin etrafını saran bir atmosferi veya kendisine ait bir uydusu bulunmayan gezegen, özellikle Dünya ile kıyaslandığında kendi etrafında oldukça yavaş döner.

Merkür ne renktir?

Neredeyse hiç atmosferi olmayan Merkür, yüksek demir içeriğine sahiptir. Güneş'e olan yakınlığı nedeniyle her ne kadar gözlemlenmesi zor olsa da, incelemelerde koyu gri bir renkte olduğu belirtilir. Merkür'ün yüzeyi, görünüşte Ay'ın yüzey görünümüne oldukça benzerdir. Yüzeyi, gri ve krater görünümündedir. Aynı zamanda Merkür, çoğunlukla demir, nikel ve silikat kayadan oluşur. Hidrojen, helyum, oksijen, gibi pek çok gazın bir araya geldiği Merkür'ün, ince bir atmosfer yapısı bulunur.

Kaynaklar https://tua.gov.tr/tr/blog/gunes-sistemi/jupiter (1) https://www.bbc.com (2) https://www.astronomidiyari.com (3) https://tua.gov.tr/tr/blog/gunes-sistemi/saturn (4) https://astroturk.net (5) https://tua.gov.tr/tr/blog/gunes-sistemi/uranus (6) https://tua.gov.tr/tr/blog/gunes-sistemi/neptun (7) https://evrimagaci.org (8) https://tua.gov.tr/tr/blog/gunes-sistemi/dunya (9) https://tua.gov.tr/tr/blog/gunes-sistemi/venus (10) https://tua.gov.tr/tr/blog/gunes-sistemi/mars (11) https://tua.gov.tr/tr/blog/gunes-sistemi/merkur (12)