Çocuklar İçin Değerler Eğitimi

Ebeveynlerin sıklıkla sordukları sorulardan biri “Çocuklarımız bizim değerlerimiz, inançlarımız ve doğrularımız ile örtüşen bir bakış açısı ile mi hayatlarına devam ederler, yoksa çevrelerindeki ‘Kötü’ örneklerden kolayca etkilenir ve onlar gibi mi olurlar?” oluyor. Bu sorunun cevabını, yani ailevi değerleri benimsemiş, hayatı boyunca ‘İyi’ ve ‘Doğru’yu tercih eden bireyler yetiştirebilme yolculuğunu birkaç başlık altında toplayabiliriz.

Şunu belirtmekte fayda var ki, çocuklar bebeklikten yetişkinliğe kadar değişken ve farklı gelişim aşamalarından geçerler. Ebeveynlerin bu değişen zamanlara ve çocukların ihtiyaçlarına gereken desteği verebilmeleri önemlidir. Bu devam eden, uzun ve istikrar gerektiren bir süreçtir.

Çocukları onlara rol model olabilecek kişi yada kahramanlarla tanıştırın. Çocukluk dönemi hayal gücü ve kahramanlarla dolu bir süreçtir. Özellikle 3-8 yaş arası çocuklarda ebeveynlerin bu dünyayı yönlendirmesi ve oraya sağlıklı, ailenin kendi değerlerini destekleyen kahramanları katabilmesi çok kolaydır.

Bunun için öncelikle ailelerin kendi öncelikleri, sınırları ve değerleri ile ilgili net bir duruşları olmalıdır. Bu duruş hem davranış hem de söylem olarak olarak aile içinde desteklenmelidir. Mesela, aile dürüstlük konusunda çok hassas ise dürüstlüğü ve adaleti ile tarihte ya da aile çevresinde örnek alınabilecek bir kişiyi vurgulayabilir, çocuğa bu kişilerle ilgili hikayeler ve olaylar anlatabilirler.

Bununla birlikte kendi duruşlarını ve ailenin hassasiyetlerini bu bağlamda sık sık vurgulamalı; çocuğa verdikleri sözleri tutmalı, yalan söylememelidirler.

“Bir defadan bir şey olmaz.” ya da “Fark etmez, çocuk zaten.” gibi düşünceler oldukça yanlıştır. Çocuklar günlük yaşamda yaptığımız pek çok şeyi takip eder ve kendi tecrübelerine göre anlamlandırırlar. Nasıl davranmalarını istiyorsanız, nasıl bir insan olmasını arzu ediyorsanız öncelikle siz öyle davranmaya çalışın.

Ebeveyn olmak bebeğin doğumu ile başlayan süreçte her zaman ve her şartta örnek olacağınız küçük bireylerle bir arada yaşayacağınız anlamına gelecektir. Çocuklar öncelikle sizi takip edecek, sizin yaptıklarınızı yapacak, sizin sözlerinizi tekrarlayacak ve yaşları ilerledikçe siz ebeveynleri gibi davranacaktır.

Çocuk büyütürken fiziksel ihtiyaçlar noktasında kültürel olarak annelere daha fazla sorumluluk veriliyor olsa da bu yolculukta ebeveynler beraber ilerlemelidirler. Çocuklar sadece anneleri gibi davranmazlar; hem kız hem de erkek çocuklarda anne babadan etkilenme payları zaman zaman farklılaşsa da yetişkinlikteki bütüne bakıldığında bu pay anne baba arasında neredeyse eşit gibidir.

Bu sebeple ebeveynler çocuk yetiştirme serüveninde birbirlerine destek olmalı, özellikle zor ve desteğe ihtiyaç duyulan zamanlarda ve alanlarda sorumluluk almaktan kaçınmamalıdırlar. İletişim kanallarını hep açık tutun. Konuşmak ve çocukların yaşı ilerledikçe özellikle ergenliğe doğru onlarla istişare etmek oldukça önemlidir.

Unutmayın! Siz ne kadar konuşur, kendinizle ve çevrenizle ilgili ne kadar fazla şey paylaşırsanız o da sizinle o kadar fazla şey paylaşacak, kendi dünyasını bazen fazla bazen az size açacaktır.

Buradaki en önemli nokta sizin istikrarla onunla bir şeyler paylaşmaya ve ne olursa olsun konuşmaya ve iletişim kurmaya devam etmeniz olacaktır. Burada ebeveynlerin dikkat etmesi gereken bir başka nokta, kendi iletişim şekillerinin farkına varmaları olacaktır. Özellikle iletişimi ve sağlıklı ilişkiyi engelleyen ima etme, küsme gibi davranışlar eğer ebeveynlerden birinin kullandığı bir yöntem olarak görülüyorsa öncelikle ebeveynin kendisine yönelerek bu davranış kalıplarından sıyrılması, açık ve sağlıklı iletişimi kendisinin deneyimlemesi gerekecektir.

Açık ve net iletişim çocukların her zaman ebeveynleri ile duygu, fikir ve düşünce alışveriş halinde olmalarını sağlar. Bu da değişen ve farklılaşan dünyada çocukların ‘İyi’ ve ‘Doğru’yu takip eden bireyler olabilmeleri ve kafa karışıklıkları yaşadıklarında sağlıklı istişare yapabilecekleri kaynakları, yani ebeveynleri devre dışı bırakmamalarını sağlayacaktır.

Aile değerlerine saygılı, ebeveynleri ile uyumlu ve sakin bir ilişki içinde olan, doğruluk ve iyiliği takip etme ve onu yayma noktasında sorumluluk sahibi çocuklar yetiştirmek tüm ailelerin hayalidir. Burada en önemli ve tekrar tekrar vurgulanması gereken nokta ebeveynlerin çocuklarını yetiştirirken sık sık kendilerine dönüp neyi nasıl yaptıklarını kontrol ederek zorlandıkları alanlarda hem aile ilişkileri hem de kendi kişisel gelişimleri ile ilgili destek almaktan çekinmemelidir.