Kendine Şefkat Gösteren Bir Ebeveyn Olmak

Ebeveynler olarak hepimiz çocuklarımızın büyüdüğünü ve geliştiğini, hayatlarında başarılı, güçlü ve mutlu olduklarını, kendileri için anlamlı adımlar attıklarını görmeyi istiyoruz. Bu isteklerimizin gerçekleştiğinden emin olma sürecinde de aktif rol oynamayı arzuluyoruz. Ancak hepimiz biliyoruz ki ebeveynlik zorlu bir yolculuktur ve sisli bir havada yolunuzu bulmaya benzer. Çoğu zaman görüş alanımız daralır, zaman zaman yolumuzu kaybederiz ve gerçekte çocuğumuz için doğru olan yolu nasıl bulacağımızı bilemeyiz. Kültürel olarak çocuk sahibi olmanın bizi daha mutlu yapacağı gibi bir inanış olsa da yapılan çalışmalar çocuk sahibi olan insanların suçluluk, yetersizlik, utanç, pişmanlık, endişe, öfke, belirsizlik ve yalnızlık gibi duyguları daha fazla deneyimlediklerini, evlilik doyumlarının daha düşük olduğunu ve depresyon seviyelerinin daha yüksek olduğunu göstermektedir. Ebeveynler olarak bizler bu zorlu duyguları deneyimlerken, sıklıkla büyük bir acı içinde oluruz ve zihnimiz bize ‘Bunu yaşayan sadece benim,’ ‘Sadece ben bu şekilde hissediyorum,’ ‘Herkes çok güzel idare ediyor ben beceremiyorum,’ ‘Berbat bir anneyim/babayım’ gibi düşünceler fısıldayabilir. Gerçekte olan ise tüm ebeveynlerin benzer süreçlerden geçtiği ve benzer zorlukları yaşadığıdır. Çocuğunuz bir sınavda başarısız olduğunda okulda veya evde kavga ettiğinde, bir şeyi yanlış yaptığında, koca bir yemek dolusu tepsiyi yere düşürdüğünde ona nasıl tepki verirsiniz? Kızma, bağırma, gözlerini devirme, tavsiye verme, suçlama veya eleştirme? Peki ebeveyn olarak siz çocuğunuzu büyütürken hata yaptığınız, ona yeterince vakit ayıramadığınız gibi düşüncelerin sisi içinde kaybolup, tepkisel davranışlarda bulunduğunuzda ebeveynlik yolculuğunda takip etmek istediğiniz rota ile olan temasınıza ne olur? Böyle durumlarda ebeveynler ya çocukları hakkında suçlayıcı hikayelerle birleşir ya da kendilerini suçlayan hikayelere kapılır ve olmak istedikleri ebeveynden giderek uzaklaşırlar. Şimdi bir dakikalığına yavaşlayarak şu soruları cevaplayın? Geçmiş deneyimlerinizi dikkate aldığınızda, kendiniz ve çocuğunuz hakkında bu suçlayıcı hikayelerin sisi içinde kaybolmak nasıl bir netice verdi? Sizi, olmak istediğiniz ebeveyne daha mı yakın yoksa daha mı uzak hale getirdi?

(1 dakika ara!)

Çocukları kadar ebeveynlerin de yakınlık, ilgi, kabul görme, affetme ve sevgi gibi ihtiyaçları vardır. Anlamlı ve dolu dolu bir ebeveynlik yolundaki sis ortaya çıkıp görüş açınız daraldığında çocuğunuza nasıl davranacağınız kadar kendinize nasıl davrandığınız da çok önemlidir. Böyle anlarda sadece o değil siz de inciniyorsunuzdur ve her ikinizin de şefkate ve desteğe ihtiyacınız vardır. Kendine şefkatli olma olarak ifade edebileceğimiz bu destek ihtiyacı, kendinizde ve çocuğunuzda zorlayıcı hislerinizin var olduğunu onaylamak, buna nazikçe yanıt vermek ve kendinizi ya da çocuğunuzu desteklemek için çeşitli yollar keşfetmek olarak ifade edilebilir. Kendine şefkat becerilerinizin gelişmesi, olmak istediğiniz ebeveyn olmaya doğru adım atmanızı kolaylaştıracaktır.

Kendine şefkat becerilerinizi geliştirmeye küçük adımlardan oluşan dört temel basamakla başlayabilirsiniz.

- Mükemmel olmadığınızı, hata yapabileceğinizi ve insan olduğunuzu, - çocuklarınızla ilgili beklentileriniz gerçekleşmediğinde ortaya çıkan acı dolu duygu ve düşüncelerin iç dünyanızın normal ve doğal bir tepkisi olduğunu, - diğer ebeveynlerin de benzer zorlukları yaşadığını ve yalnız olmadığınızı, - zihniniz sizi acımasızca diğer ebeveynlerle kıyaslarken bu dünyada tek, biricik olduğunuzu, eğer birisi sizin DNA’nıza sahip olsaydı, sizin çocukluğunuzu yaşasaydı, sizin fiziksel görünümünüze sahip olsaydı yaşadığınız olaylara benzer tepkileri vereceğini kendinize hatırlatın. Kendinize bu konuşmayı aynı acı içinde olan sevdiğiniz bir yakınınıza yapar gibi nazik, sıcak ve ilgili bir şekilde yapın. Zihniniz nasıl bir ebeveyn olduğunuzla ilgili insafsız bir biçimde eleştirel konuşmalara başladığında, - Ayaklarınızı yer bastırın ve yeri hissedin. Birkaç nefes alıp verişiniz boyunca göğsünüz ve karnınızdaki hareketleri fark edin. Nefesinizin ritmine ve hızına, burun deliklerinizden girip vücudunuzda hareket eden havanın yolculuğunu gözleyin. - Bir dakika boyunca içinizde ortaya çıkan hisleri sessizce tanımlayın. Eğer bu süreyi kendinize verirseniz çok büyük ihtimalle bedeninizde bir yansımasını bulacaksınız. Bedeninizde bulduğunuz hislerden en yoğun olanına biraz daha yakından bakın. - Bu his veya duyumdan kurtulmaya çalışmadan, sadece orada olmasına izin verin. Yanlış bir şey yaptığınız ya da yetersiz bir anne/baba olduğunuzu hissettiğiniz o anın ne kadar zorlayıcı olduğunu fark edin. O anda sıkışmış bir durumdaydınız ve her ebeveyn gibi mükemmel olmadığınızın farkındaydınız. Tüm ebeveynler gibi hatalar yaptığınızı kabul ederek bu hissinize bir yer açın. - Zorlayıcı düşünceler ve hislerle sizin gibi mücadele etmeye çalışan milyonlarca üyeli bir ebeveyn topluluğunun parçasısınız. Yalnız değilsiniz. Ebeveyn olarak çektiğiniz acının diğer ebeveynlerin hissettiği acıyla aynı olduğunu kendinize yumuşak ve önemseyen bir ses tonuyla fısıldayın. - Zihninizde ortaya çıkan suçlayıcı düşünceleri fark edin. Bu kendini suçlayan ebeveynlik sesine bir isim verip veremeyeceğinize bakın. (Örn. yargıç, huysuz mürebbiye vb.) Suçlayıcı düşüncelere göre hareket etmeden sadece bu düşüncelerin zihninizde var olmalarına izin verip, önünüzden geçen arabaları izler gibi onların zihninizden gelip geçmelerini izleyin. - Şimdi belki de uzun zamandır pek ortalıkta görünmeyen ya da çocuklarınıza ya da çevrenize gösterip kendinize göstermediğiniz şefkatli yanınızı kısa bir süreliğine de olsa buraya çağırın. Bu şefkatli ve destekleyici yanınızın suçlayıcı ve eleştirel sesinizi ilgiyle dinlemesine, bedeninizdeki zorlayıcı hissinize önemseyen ve nazik bir biçimde yaklaşmasına ve dokunmasına izin verin. Bu şefkatli yanınızın biraz daha sizinle kalmasına izin verin. - Bu şefkatli yanınıza sizin de ihtiyacınız olup olmadığına bir bakın ve size şefkatli ve nezaketle ne söylediğine kulak verin. - İki kez yavaşça, nefesinize dönerek ve nefes alıp verirken havanın izlediği yolları gözlemleyerek bu alıştırmayı bitirin.

Kedinize şu soruları yanıtlayın:

Zihninizde bu kendini suçlayıcı düşünceler belirdiğinde, bir ebeveyn olarak kendinizle gerçekten ne tür bir ilişkiye sahip olmak istersiniz? Kendinize nasıl davranmaya ihtiyacınız var? Ebeveynlik sürecinde sizin için önemli olup ilgilenmeyi bu süreçte bıraktığınız neler olduğunu farkedin ve çok küçük de olsa bu alanlarla ilgili hangi adımları atabilirsiniz bir bakın. Bu metin, ebeveynlik hayatınıza şefkati ve nezaketi dahil etmenin bir başlangıç adımıdır. Başlangıçta size garip gelebilir, ancak bunu ne kadar çok geliştirirseniz, arzuladığınız ebeveyn olma yolunda o kadar fazla alana sahip olabilirsiniz.